Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II -

12 grudnia 2013  o. dr Witalij Siarko wygłosił wykład zatytułowany: Jan Paweł II o męczennikach.

Ojciec Vitalij Siarko urodzony na Białorusi obronił pracę doktorską z zakresu teologii moralnej pod tytułem: „Jana Pawła II teologia męczeństwa. Studium eklezjalno-ewangelizacyjne” na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Wiek XX był wiekiem największej ilości męczenników chrześcijańskich. Jan Paweł II zwracał uwagę, że postawa męczeńska przez wszystkie wieki dodawała Kościołowi duchowej siły i mocy. Męczennicy oddając swoje życie równocześnie zakładali lub umacniali życie Kościoła, ponieważ ich śmierć męczeńska była również ewangelizacją. Dlatego pontyfikat Papieża Polaka stał się czasem szczególnego wzrostu świętych i błogosławionych, w tym 1338 beatyfikowanych i 482 kanonizowanych. Doniosłe znaczenie w tej grupie zajmują męczennicy: 1031 błogosławionych i 402 świętych męczenników. W większości były to beatyfikacje i kanonizacje zbiorowe. Wśród papieskich tekstów na szczególną uwagę zasługują homilie o męczennikach, wygłaszane na ich cześć.
Męczenników dzielimy na grupowych i indywidualnych. W homilii wygłoszonej w roku 1999 w Bydgoszczy Ojciec Święty podkreślał: „W ciągu dwudziestu lat mego Pontyfikatu wyniosłem do chwały ołtarzy wielkie grupy męczenników: japońskich, francuskich, wietnamskich, hiszpańskich, meksykańskich. A iluż ich było w okresie drugiej wojny światowej i w czasie panowania totalitarnego systemu komunistycznego! Cierpieli i oddawali życie w hitlerowskich czy też sowieckich obozach zagłady”. W dużej części byli to albo misjonarze, albo osoby, które pod ich wpływem przyjęły chrzest i oddały życie za wiarę. W ciągu 200 lat w Wietnamie zginęło około 13 tysięcy chrześcijan. Wielu chrześcijan zostało zgładzonych w Europie podczas rewolucji francuskiej, w tym wielu duchownych. Jan Paweł II wyniósł do chwały ołtarza 163 osoby. „Aby dochować wierności swojej wierze i Kościołowi, przeszli długą drogę krzyżową. Umarli, ponieważ pragnęli aż do końca dać świadectwo trwałej jedności z papieżem Piusem VI.” Wśród beatyfikowanych przez Ojca Świętego Jana Pawła II znajduje się także 27 męczenników rewolucji meksykańskiej zamordowanych w latach 1915-1937 przez antyklerykalny reżim. Pierwszym meksykańskim męczennikiem wyniesionym na ołtarze przez bł. Jana Pawła II w 1988 roku był jezuita o. Miguel Pro (1891--1927), opiekun duchowy organizacji katolickich sprzeciwiających się polityce laicyzacyjnej władz. Jan Paweł II podkreślał bohaterstwo wszystkich prześladowanych. Jan Paweł II wyniósł także do chwały ołtarzy męczenników hiszpańskich, zwłaszcza z okresu wojny domowej.  Są w śród nich kapłani, osoby zakonne oraz świeckie. Zginęli wyłącznie z przyczyn religijnych.

Osobną grupę stanowią męczennicy drugiej wojny światowej, czyli z okresu, który był Karolowi Wojtyle szczególnie dobrze znany.  „W tym wielkim i straszliwym theatrum drugiej wojny światowej wiele zostało mi oszczędzone. Przecież każdego dnia mogłem zostać wzięty z ulicy, z kamieniołomu czy z fabryki i wywieziony do obozu. Nieraz nawet zapytywałem samego siebie: tylu moich rówieśników ginęło, a dlaczego nie ja? Dziś wiem, że nie był to przypadek”. Polskimi męczennikami z tego okresu są między innymi Edyta Stein  oraz ojciec Maksymilian Kolbe. Karol Wojtyła należał także do świadków prześladowań w okresie powojennego komunizmu. Te prześladowania odbywały się w stosunku do osób niewygodnych dla ustroju; przedstawicieli inteligencji krajów Europy, którzy nie podzielali poglądów marksistowskich.  Papież podkreślał, że to dzięki postawie tych osób w krajach komunistycznych wiara przetrwała aż do dnia dzisiejszego. W roku 2000 Jan Paweł II podkreślił, iż: „Doświadczenia drugiej wojny światowej i lat następnych nauczyły mnie patrzeć z uwagą i wdzięcznością na świetlany przykład tych, którzy od pierwszych lat XX w. aż do jego końca doznawali prześladowań, przemocy i śmierci z powodu swej wiary i postępowania zgodnego z Chrystusową prawdą.”
Osobą grupę kilkudziesięciu osób wyniesionych na ołtarze stanowią męczennicy indywidualni, czyli męczennicy sumienia. Indywidualni męczennicy zginęli z rąk indywidualnych prześladowców. Są to miedzy innymi męczennice czystości (w tym Polka Karolina Kózkówna). Męczennikiem sumienia jest między innymi Izydor Bakanja. Dla Jana Pawła II indywidulani męczennicy stali się świadkami wiary a także  uczestnikami zwycięstwa Chrystusa oraz jego owocami. Nie tylko bowiem są naśladowcami Ukrzyżowanego, ale zostają do Niego upodobnieni. Jest to zarazem najwyższym potwierdzeniem i manifestacją ludzkiej godności ( Jan Paweł II,  Encyklika Veritatis splendor).
Ojciec  dr Vitalij Siarko sam jest świadkiem prześladowań chrześcijan na Białorusi.

fot. S.Proszek

Tekst: B.Munk