Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II -

16 czerwca 2014 roku, w godz. 16.00-18.00, odbyła się dyskusja „Synagoga-Katedra-Meczet. Sztuka czytania symboli”, zogniskowana wokół tematu sacrum w architekturze różnych kultur i religii. Spotkanie zorganizował Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie w ramach I edycji projektu cyklicznego Oblicza Dialogu.

Głównym celem przedsięwzięcia jest stworzenie płaszczyzny porozumienia na rzecz dialogu międzyreligijnego i międzykulturowego, promowania działań i postaw otwartych na inne kultury i religie, zwalczających stereotypy, skierowanych na poznawanie i współistnienie z drugim człowiekiem. Założeniem tegorocznej edycji projektu było zwrócenie uwagi na tematykę sakralną w budownictwie różnych kultur i religii na przestrzeni wieków. Do udziału w dyskusji „Synagoga-Katedra-Meczet. Sztuka czytania symboli” zaproszeni zostali wybitni znawcy tematu: dr hab. Agata Skowron-Nalborczyk, dr Elżbieta Przybył-Sadowska, dr hab. Leszek Hońdo, mgr inż. arch. Andrzej Mikulski (twórca Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”) oraz  ks. dr Adam Wąs. Debatę prowadził redaktor Janusz Poniewierski.

fot.S.Proszek

Osoby występujące przedstawiły najważniejsze zagadnienia dotyczące budownictwa sakralnego poszczególnych religii monoteistycznych ze szczególnym uwzględnieniem elementów  tradycji i wpływów lokalnych kultur na rozwiązania architektoniczne. Podkreślono rolę i symbolikę poszczególnych miejsc modlitwy w odniesieniu do społeczności  religijnych. Naświetlono podobieństwa i różnice takich budowli jak katedra, świątynia, synagoga, dom modlitwy, meczet czy zbór. Twórca krakowskiego Centrum Jana Pawła II Nie lękacie się!, Andrzej Mikulski, przedstawił najważniejsze koncepcje architektoniczne mające wpływ na kształt nowo wybudowanego Sanktuarium. Wystąpienia ilustrowane były prezentacjami multimedialnymi.  Temat dyskusji cieszył się ogromnym zainteresowaniem odbiorców, którzy zadawali występującym liczne pytania. Architektura  to  trwałe  świadectwo  wielokulturowości  regionów,  wzajemnych  wpływów, przenikania  się  stylów  architektonicznych  i  detali.  Obustronne  inspiracje  mają  zarówno charakter przestrzenny (czyli rozchodzenie się wpływów na różne kraje i kontynenty), jak  czasowy (świadome nawiązywanie do rozwiązań wieków wcześniejszych, np. architektury antycznej czy  średniowiecznej. W dyskusji udział wzięli wybitni znawcy tematyki związanej z architekturą sakralną różnych religii i kultur:

dr  hab.  Leszek  Hońdo -  od  2000  roku  kierownik  Zakładu  Kultury  Żydów  w  Instytucie Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W roku 1993 obronił pracę doktorską pt. „Religia w ujęciu Franza Rosenzweiga”, a w roku 2000 pracę habilitacyjną: „Stary żydowski cmentarz w Krakowie”.  Od  roku  1996  sekretarz  Komisji  Historii  i  Kultury  Żydów  Polskiej  Akademii Umiejętności.  W  latach  1996  –  98  członek  zarządu  Polskiego  Towarzystwa  Studiów  Żydowskich.  Przedmiotem  prac  badawczych  jest  kultura  Żydów  polskich,  cmentarze żydowskie w Polsce, początki syjonizmu oraz myśl żydowska w kręgu języka niemieckiego. Autor licznych publikacji naukowych oraz członek rad redakcyjnych czasopism naukowych, w tym „Scripta Judaica Cracoviensia”.
mgr inż. arch. Andrzej Mikulski - Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.  W roku 2000 za pracę dyplomową "Kościół i Klasztor dominikański - miasteczko studenckie  w Krakowie" wraz ze swoim promotorem, prof. Dariuszem Kozłowskim, został laureatem  konkursu Zarządu Głównego Stowarzyszenia Architektów Polskich "Dyplom Roku 2000. Brał  udział w projektowaniu kompleksu handlowego Złote Tarasy w Warszawie. Jego pierwszym  wielkim projektem jest krakowskie Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się”.
red.  Janusz  Poniewierski - polski  publicysta  katolicki,  autor  i  redaktor  wielu  książek poświęconych dziełu Św. Jana Pawła II. Prezes klubu Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Od lat związany  ze  środowiskiem  Znaku.  Był  kierownikiem  działu  religijnego  "Tygodnika Powszechnego", a także stałym  komentatorem  Sekcji Polskiej BBC,  Radia Wolna Europa, Radia Kraków i KAI. Ma w dorobku szereg haseł do Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN i wielotomowej encyklopedii Religia. Zredagował kilkadziesiąt książek, między innymi takich autorów jak ks. Józef Tischner, ks. Wacław Hryniewicz, Jerzy Turowicz, George Weigel, a także wybory tekstów Jana Pawła II. W roku 2010 za redakcję „Dzieł zebranych" Jana Pawła II (Wyd.  M)  otrzymał  nagrodę  „Totus"  przyznawaną  przez  Fundację  "Dzieło  Nowego Tysiąclecia".  W  latach  2005-2010  był  członkiem  Rady  Duszpasterskiej  Archidiecezji Krakowskiej.
dr  Elżbieta Przybył-Sadowska - wykładowca w Instytucie Religioznawstwa  Uniwersytetu Jagiellońskiego.  Zainteresowania  naukowe: historia  chrześcijaństwa, dzieje  i  duchowość Kościołów  wschodnich  (prawosławie  i  Kościoły  przedchalcedońskie),  prawosławie  na ziemiach Słowiańszczyzny, uprzedzenia religijne, religia i nowe technologie. Uczestnictwo w grancie:  "Krajobraz  i  sacrum.  Czynniki  i  procesy  kształtowania  krajobrazu  sakralnego  na przykładzie wybranych kultur i religii".
dr  hab.  Agata  Skowron-Nalborczyk -  arabistka  i  iranistka,  adiunkt  w  Zakładzie  Islamu Europejskiego Instytutu Orientalistycznego UW. Stypendystka UNESCO i Instytutu JANINEUM w Wiedniu. W 2013 uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie religioznawstwa ("Funkcjonowanie  islamu  na  Zachodzie"). Zajmuje  się  m.in.  socjolingwistyczną  sytuacją świata  arabskiego,  mniejszościami  muzułmańskimi  w  Europie,  kontaktami  muzułmańskochrześcijańskimi oraz obrazem islamu w polskich Autorka i współautorka licznych publikacji  i książek związanych z tematyką dialogu.
ks. dr Adam Wąs - arabista i islamolog, dyrektor Centrum Dialogu Kultur i Religii w Lublinie; wykładowca  teologii  religii  na  Katolickim  Uniwersytecie  Lubelskim  oraz  religiologii  w Misyjnym  Seminarium  Duchownym  Księży  Werbistów  w  Pieniężnie  (UWM  w  Olsztynie). Absolwent m.in. Papieskiego Instytutu Studiów Arabistycznych i Islamologicznych (Pontificio Istituto di Studi Arabi e d'lslamistica P.I.S.A.I.) w Rzymie; studiował w Jordanii, St. Augustin, Kairze,  Tunisie  i  Nairobi.  W  latach  1991-1994  pracował  jako  misjonarz  w  Kenii. Współprzewodniczący Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów. Zajmuje się m.in. dialogiem chrześcijańsko-muzułmańskim,  fundamentalizmem  islamskim  oraz  problematyką chrześcijańskiej  i  islamskiej  misji. W  roku  2003  obronił  pracę  doktorską  pt.  „Bracia Muzułmanie w Jordanii. Doktryna i organizacja bractwa na przełomie XX i XXI wieku”. Autor publikacji naukowych.

B. Munk, D. Boczkowska