Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II -

W dniach 17 – 18 czerwca 2014 roku Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie zorganizował konferencję  "Chrześcijaństwo, judaizm, islam – sztuka dialogu w koncepcji Jana Pawła II" w ramach wieloletniego projektu Oblicza dialogu. Tematem tegorocznych obrad było podsumowanie pontyfikatu Jana Pawła II z perspektywy działań na  rzecz porozumienia  międzyreligijnego:  czym  był  dialog  międzywyznaniowy  w  ujęciu  Ojca Świętego,  przełomowe  inicjatywy,  perspektywy  i  problemy oraz   tło  historyczne. 

Podkreślono także kwestię kontynuacji idei dialogu: oblicze dialogu obecnie - podążanie drogą wytyczoną przez Jana Pawła II czy nowe podejście? Najważniejsze inicjatywy ostatnich lat, nowe wyzwania, próba oceny sytuacji we współczesnym świecie: realne zagrożenia, a także obszary,  w  których  dialog  rozwija  się  bez  przeszkód.  Podjęty  zostanie   również  temat znaczenia  inicjatyw  lokalnych  i  działań  oddolnych  na  rzecz  poprawy  relacji  z  drugim człowiekiem. Poszczególne wystąpienia zogniskowane zostały wokół dialogu międzyreligijnego twórczo rozwijanego przez osobę Ojca Świętego Jana Pawła II. Ksiądz dr Robert Skrzypczak wprowadził słuchaczy w to szerokie zagadnienie przypominając wpływ Karola  Wojtyły  na  nauczanie  Vaticanum  II  o  wolności  i  dialogu religijnym. Redaktor Janusz Poniewierski przedstawił zgromadzonym działalność tych świętych w kontekście dialogu, którzy zostali szczególnie wybrani przez Papieża Polaka. Wspólnie zastanawiano się, jakie przesłanie dla Starego Kontynentu i dla Kościoła w Europie pozostawił Ojciec Święty, ustanawiając patronami Europy świętych: Cyryla i Metodego, Katarzynę Sieneńską, Brygidę oraz Teresę Benedyktę od Krzyża. Ksiądz dr Manfred Deselaers podkreślił w swym wystąpieniu historyczne doświadczenia z okresu II wojny światowej, zwracając uwagę na bolesną pamięć o Auschwitz w kontekście trudnej drogi do dialogu.

Fot. S.Proszek

Druga sesja konferencji rozpoczęła się od wykładu redaktora Tomasza Królaka, który odniósł się do spotkań Jana Pawła II z innymi religiami jako zjawiska fenomenu i wyzwania. Następnie dr hab. Agata Skowron – Nalborczyk przypomniała zgromadzonym zagadnienia związane z postawą chrześcijan wobec muzułmanów według Jana Pawła II. Druga część konferencji zakończona została wystąpieniem księdza dra Adama Wąsa pt. „…Obyśmy umieli  po  bratersku  współpracować,  a to  przybliży  nas  do  woli Boga….  JPII.  Między  asymetrycznością  a  partnerstwem  w  dialogu  chrześcijańsko-muzułmańskim w Polsce"

Trzecia, ostatnia sesja tegorocznej konferencji naukowej, rozpoczęła się wykładem pt. „O apelu o komunię i dialog w Novo millennio ineunte - czy i jak został on podjęty” - wygłoszonym przez księdza prof. dra hab. Łukasza Kamykowskiego. Następnie prof. dr hab. Stanisław Krajewski przybliżył słuchaczom problematykę spotkań Ojca Świętego Jana Pawła II z przedstawicielami środowisk żydowskich zarówno w Warszawie jak i w Rzymie. Na zakończenie konferencji zgromadzeni wysłuchali wystąpienia redaktora Zbigniewa Nosowskiego dotyczącego obecnego stanu dialogu katolicko – żydowskiego w Polsce – ojczyźnie Jana Pawła II.

W konferencji wzięli wybitni znawcy tematyki dialogu międzyreligijnego w koncepcji Ojca Świętego Jana Pawła II:

ks. dr Manfred  Deselaers  -  urodzony  w  Düsseldorfie.  Studiował  teologię  w  Tübingen  i Chicago.  W  1983  roku  przyjął  święcenia  kapłańskie  w  katedrze  Aachen,  następnie  był wikariuszem  w  Mönchengladbach,  gdzie  pracował  również  w  zarządzie  Towarzystwa Współpracy Chrześcijańsko-Żydowskiej. W 1991 roku uzyskał tytuł licencjata na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, gdzie obronił swoją pracę doktorską „Bóg a zło w świetle biografii  i  wypowiedzi  Rudolfa  Hössa  komendanta  Auschwitz".  Od  1997  roku  jest wykładowcą  teologii  fundamentalnej  na  Papieskiej  Akademii  Teologicznej  w  Krakowie. Obecnie poświęca się pracy na rzecz pojednania polsko - niemieckiego i chrześcijańsko -żydowskiego w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Od 2001 roku jest członkiem Zarządu  Krakowskiej  Fundacji  Centrum  Dialogu  i  Modlitwy  oraz  odpowiada  za  dział programowy. Od 2008 roku wiceprezes Krakowskiej Fundacji Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Od maja 2006 roku jest członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, a od 2007  roku  wykładowcą  w  Państwowej  Wyższej  Szkole  Zawodowej  w  Oświęcimiu.  Autor licznych publikacji.

ks.  prof.  Łukasz  Kamykowski  -  ukończył  studia  matematyczne  na  Uniwersytecie Jagiellońskim oraa seminarium duchowne. W 1982 obronił pracę doktorską na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. W tym samym roku został pracownikiem Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, gdzie wykłada teologię fundamentalną. Pełnił funkcje prodziekana wydziału  teologicznego  (1991-1994)  oraz  prorektora  PAT  (1997-2000).  W  1991  uzyskał stopień doktora habilitowanego, na podstawie rozprawy „Izrael a Kościół w ujęciu Charlesa Journeta”, a w grudniu 1998 roku tytuł profesorski. Jest dyrektorem Międzywydziałowego Instytutu Ekumenii i Dialogu Uniwersytetu im. Jana  Pawła II w Krakowie oraz kierownikiem katedry  Chrystologii  wydziału  teologicznego  tej  uczelni.  Pełnił  funkcję  konsultora  Rady Episkopatu  Polski  ds.  Ekumenizmu  (do  2013).  Jest  konsultorem  Rady  KEP  ds.  Dialogu Religijnego,  wchodzi  w  skład  Komitetu  Episkopatu  ds.  Dialogu  z  Judaizmem.  Należy  do Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Umiejętności. Jest autorem prac licznych naukowych.

prof.  dr  hab.  Stanisław  Krajewski -  profesor  w  Instytucie  Filozofii  Uniwersytetu Warszawskiego. Uzyskał doktorat z matematyki, habilitację z filozofii, tytuł profesora nauk humanistycznych. Autor prac z logiki i filozofii matematyki oraz tekstów o judaizmie, historii i doświadczeniach Żydów, dialogu chrześcijańsko-żydowskim, w tym książek: “Żydzi, judaizm, Polska”,  „Twierdzenie  Gödla  i  jego  interpretacje  filozoficzne:  od  mechanicyzmu  do postmodernizmu”,  „54  komentarze do Tory  dla  nawet najmniej  religijnych spośród  nas” (Austeria, 2004), „Poland and the Jews. Reflections of a Polish Polish Jew” (Austeria, 2005), “Tajemnica  Izraela  a  tajemnica  Kościoła”,  „Nasza  żydowskość”  (Austeria,  2010),  „Czy matematyka jest nauką humanistyczną?” Przed 1989 publikował też w prasie podziemnej. Po 1989 roku współtworzył Polską Radę Chrześcijan i Żydów, której współprzewodniczy od jej powstania  do  teraz.  Czynny  w  gminie  żydowskiej  w  Warszawie.  Członek  zespołu,  który stworzył  wystawę  w  warszawskim  Muzeum  Historii  Żydów  Polskich.

red.  Tomasz Królak  -  dziennikarz,  zastępca redaktora naczelnego KAI. Autor katolickiego magazynu informacyjnego "Czasy" (TVP 1 1996-2002) oraz serialu dokumentalnego "Świat Jana Pawła II" (TVP1 1999-2000). Opublikował m.in. książki "Kontemplacja i zdradzony świat. Rozmowy z prof. Stefanem Swieżawskim" (W drodze, 1999), "Ślady. Świat o Janie Pawle II" (współaut.) i "Pontyfikat dla świata" (Edycja św. Pawła, 2003). red.  Zbigniew  Nosowski  -  polski  dziennikarz,  publicysta,  działacz  katolicki.  Studiował socjologię i teologię. Od 1989 redaktor miesięcznika WIEŹ, od 2001 –  redaktor naczelny. Autor licznych publikacji. W latach 2001 i 2005 byłświeckim audytorem Synodu Biskupów w Watykanie. W latach 2002-2008 konsultor Papieskiej  Rady ds. Świeckich. W latach 2007-2009 współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, obecnie wiceprzewodniczący. Dyrektor  programowy  Laboratorium  WIĘZI.  Przewodniczący  Kapituły  Nagrody Dziennikarskiej "Ślad" im. bp. Jana Chrapka.

red.  Janusz  Poniewierski - polski  publicysta  katolicki,  autor  i  redaktor  wielu  książek poświęconych dziełu Św. Jana Pawła II. Prezes klubu Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Od lat związany  ze  środowiskiem  Znaku.  Był  kierownikiem  działu  religijnego  "Tygodnika Powszechnego", a także stałym  komentatorem  Sekcji Polskiej BBC,  Radia Wolna Europa, Radia Kraków i KAI. Ma w dorobku szereg haseł do Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN i wielotomowej encyklopedii Religia. Zredagował kilkadziesiąt książek, między innymi takich autorów jak ks. Józef Tischner, ks. Wacław Hryniewicz, Jerzy Turowicz, George Weigel, a także wybory tekstów Jana Pawła II. W roku 2010 za redakcję „Dzieł zebranych" Jana Pawła II (Wyd.  M)  otrzymał  nagrodę  „Totus"  przyznawaną  przez  Fundację  "Dzieło  Nowego Tysiąclecia".  W  latach  2005-2010  był  członkiem  Rady  Duszpasterskiej  Archidiecezji Krakowskiej.

ks. dr Robert Skrzypczak - polski duchowny katolicki, duszpasterz akademicki w Warszawie. Święcenia kapłańskie otrzymał w roku 1996. Magister psychologii klinicznej (Uniwersytet Wrocławski)  i doktor teologii dogmatycznej (Katolicki Uniwersytet Lubelski). Odbył studia specjalistyczne i badania naukowe nad personalizmem włoskim na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Ca’Foscari w Wenecji. Stopień doktorski uzyskał w 2003 na KUL-u za pracę poświęconą  dogmatyce.  Zajmuje  się  personalizmem  włoskim. Wykładowca  w  Papieskim Wydziale  Teologicznym  w  Warszawie  oraz  teologii  dogmatycznej  w  Wyższym Metropolitalnym  Seminarium  Duchownym  św.  Jana  Chrzciciela  w  Warszawie.  Wykładał mariologię oraz teologię ekumenizmu i dialogu religijnego w The Theological Institute for Oceania  w  Guam  (USA)  oraz  chrystologię  na  fakultecie  teologicznym  Studium  Generale „Marcianum” w Wenecji, eklezjologię w Scuola di Formazone Teologico-Pastorale „Santa Caterina ’Alessandria” w Eraclei. Jest członkiem Stowarzyszenia Naukowego „Personalizm” (Warszawa-Lublin) oraz Stowarzyszenia Kulturalnego  „Fronda” (Warszawa). Autor licznych publikacji naukowych.

dr  hab.  Agata  Skowron-Nalborczyk -  arabistka  i  iranistka,  adiunkt  w  Zakładzie  Islamu Europejskiego Instytutu Orientalistycznego UW. Stypendystka UNESCO i Instytutu JANINEUM w Wiedniu. W 2013 uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie religioznawstwa ("Funkcjonowanie  islamu  na  Zachodzie"). Zajmuje  się  m.in.  socjolingwistyczną  sytuacją świata  arabskiego,  mniejszościami  muzułmańskimi  w  Europie,  kontaktami  muzułmańskochrześcijańskimi oraz obrazem islamu w polskich Autorka i współautorka licznych publikacji  i książek związanych z tematyką dialogu.

ks. dr Adam Wąs - arabista i islamolog, dyrektor Centrum Dialogu Kultur i Religii w Lublinie; wykładowca  teologii  religii  na  Katolickim  Uniwersytecie  Lubelskim  oraz  religiologii  w Misyjnym  Seminarium  Duchownym  Księży  Werbistów  w  Pieniężnie  (UWM  w  Olsztynie). Absolwent m.in. Papieskiego Instytutu Studiów Arabistycznych i Islamologicznych (Pontificio Istituto di Studi Arabi e d'lslamistica P.I.S.A.I.) w Rzymie; studiował w Jordanii, St. Augustin, Kairze,  Tunisie  i  Nairobi.  W  latach  1991-1994  pracował  jako  misjonarz  w  Kenii. Współprzewodniczący Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów. Zajmuje się m.in. dialogiem chrześcijańsko-muzułmańskim,  fundamentalizmem  islamskim  oraz  problematyką chrześcijańskiej  i  islamskiej  misji. W  roku  2003  obronił  pracę  doktorską  pt.  „Bracia Muzułmanie w Jordanii. Doktryna i organizacja bractwa na przełomie XX i XXI wieku”. Autor publikacji naukowych.

Projekt Oblicza dialogu to kontynuacja procesu dialogu międzyreligijnego zapoczątkowanego już na Soborze Watykańskim II, twórczo rozwijanego przez Świętego Jana Pawła II oraz obecnie przez papieża Franciszka. Ojciec Święty Jan Paweł II prowadził dialog ekumeniczny, dialog z religiami niechrześcijańskimi (judaizm, islam) oraz szeroko pojęty dialog z całym światem współczesnym.

D. Boczkowska B. Munk