Tak jak sól nadaje smak pożywieniu i jak światło oświeca ciemności, tak świętość nadaje pełny sens życiu, czyniąc je odblaskiem chwały Bożej.

Jan Paweł II

Jeśli człowiek niszczy jedno życie, to jest tak, jak gdyby zniszczył cały świat. A jeśli człowiek ratuje jedno życie, to jest tak, jak gdyby uratował cały świat

Talmud Babiloński

W krajach znajdujących się pod wpływem polityki nazistów prześladowania osób pochodzenia żydowskiego rozpoczęły się zaraz po dojściu do władzy Adolfa Hitlera, już w 1933 roku. Początkowo było to usuwanie Żydów z urzędów państwowych i z uczelni, pozbawianie ich praw obywatelskich (tzw. ustawy norymberskie) - odbieranie majątków, ograniczanie możliwości pracy, zmuszanie do emigracji. Kulminacją były wydarzenia Nocy Kryształowej, podczas której w Niemczech i Austrii palono synagogi, niszczono dzieła sztuki, dewastowano sklepy i mieszkania żydowskie. W wyniku tego pogromu zginęło około 100 osób, a 30 tysięcy trafiło do obozów koncentracyjnych. 

Pierwsze lata II wojny światowej stanowiły na okupowanych terenach eksplozję nazistowskiej polityki eksterminacyjnej. Żydom odbierano wszelką własność, ograniczano swobodę poruszania oraz zamykano w gettach lub przymusowych obozach pracy. Następnie zaczęto wdrażać „Endlösung der Judenfrage” czyli plan ostatecznego rozwiązanie kwestii żydowskiej, w praktyce zaplanowaną zagładę europejskiej ludności wyznania mojżeszowego. Łącznie (tj. w obozach i poza nimi) hitlerowcy zamordowali w czasie II wojny światowej ok. 6 mln Żydów, w tym wielu wybitnych uczonych, artystów, pisarzy. Największe straty poniosła ludność żydowska na okupowanych terenach ZSRR i Polski. W wielu przypadkach pomocy prześladowanym Żydom udzielała miejscowa ludność.

Od roku 1963 Kapituła Instytutu Pamięci Yad Vshem przyznaje wyróżnienie Sprawiedliwy wśród Narodów Świata osobom i rodzinom, które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów z Holocaustu podczas II wojny światowej. Uprawnieni do składania wniosków o przyznanie tytułu są sami uratowani albo ich bliscy. Polityką Yad Vashem jest kontynuowanie programu tak długo, jak długo wnoszone będą prośby o przyznanie tego tytułu, wsparte mocnymi dowodami, spełniającymi wyznaczone kryteria. Termin „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” oznaczał pierwotnie, w żydowskiej tradycji, osoby pochodzenia nie-żydowskiego, które były dobrymi, bogobojnymi ludźmi. Medal i dyplom zostały powołane dekretem Knesetu. Na awersie medalu znajduje się wyobrażenie rąk ludzkich chwytających linę splecioną z drutu kolczastego, wyobrażenie kuli ziemskiej oraz pochodzący z Talmudu napis „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”. Napis ten znajduje się także po drugiej stronie wraz z inskrypcją w języku hebrajskim: : „Dowód wdzięczności narodu żydowskiego” oraz wyobrażeniem Sali Pamięci w Yad Vashem. Osoba uznana za „Sprawiedliwego” jest odznaczana tym właśnie medalem noszącym - jej imię i nazwisko- oraz dyplomem honorowym i przywilejem wpisania nazwiska na Murze Honorowym w Ogrodzie Sprawiedliwych Yad Vashem. Jest to najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne. Pośród wyróżnionych największą grupę stanowią Polacy. Odznaczenia są nadawane w trakcie podniosłej ceremonii w Izraelu lub w kraju zamieszkania tej osoby, gdzie działają dyplomatyczni przedstawiciele Izraela. 30 czerwca 2016 roku uroczystość ta miała miejsce w Żydowskim Muzeum Galicja w Krakowie.

Ojciec Święty Jan Paweł II podczas historycznej wizyty w byłym hitlerowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau oddał hołd zamordowanym tam Żydom (w tym także swoim bliskim znajomym, z którymi przyjaźnił się od lat dziecięcych): Zatrzymam się wraz z wami, drodzy uczestnicy tego spotkania, na chwilę przy tablicy z napisem w języku hebrajskim. Napis ten wywołuje wspomnienie narodu, którego synów i córki przeznaczono na całkowitą eksterminację. Naród ten początek swój bierze od Abrahama, który jest >>ojcem wiary naszej<< (por. Rz 4, 12), jak się wyraził Paweł z Tarsu. Ten to naród, który otrzymał od Boga Jahwe przykazanie >>Nie zabijaj<<, w szczególnej mierze doświadczył na sobie zabijania. Wobec tej tablicy nie wolno nikomu przejść obojętnie.

Papież Benedykt XVI również odwiedził to miejsce kaźni 28 maja 2006 roku i w swoim przemówieniu podkreślił: W obozie Auschwitz-Birkenau ludzkość przeszła przez >>ciemną dolinę<<. Dlatego na zakończenie pragnę właśnie w tym miejscu modlić się w ufności słowami Psalmu, modlitwy Izraela, która jest jednocześnie modlitwą chrześcijan: Pan jest moim pasterzem, nie brak mi niczego. Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach. Prowadzi mnie nad wody, gdzie mogę odpocząć: orzeźwia moją dusze. Wiedzie mnie po właściwych ścieżkach przez wzgląd na swoje imię. Chociażbym przechodził przez ciemną dolinę zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną. Twój kij i twoja łaska są tym, co mnie pociesza... Zamieszkam w domu Pańskim po najdłuższe czasy. (Ps 23, 1-4. 6).

opr. B. Munk

 IMG 6206

IMG 6212

Newsletter

Zapisz się
do góry